Elektronik Kitap Okuyucuyu Tanıyor Muyuz?

Piyasada ilk sözü edildiği yıllarda, bu teknolojinin benim düzenime çok ters olduğunu düşünürdüm. Özellikle ders kitaplarında, fosforlu kalemlerden yararlanarak konuları daha kolay ayırır, önemli sözlerin de altını tükenmez kalemle çizerdim (halen aynı metotları uygulamaktayım). Fakat bir gün bu teknolojiye sıcak bakabileceğimin de altını çizmişimdir (Aaa, Ekran Tüm Kitaplarımı Yutmuş). Üstelik ağaçları seviyor olmamız ve tabiatı bir şekilde korumaya çalışmamız, bu teknolojinin yaygınlaşmasını önemli kılıyor.

 

Elektronik kitaplar, piyasada genel olarak e-reader yada e-book reader genel ismiyle adlandırılan cihazlarda okunmaktadır. Günümüz akıllı telefonlarında ya da tabletlerde de bu kitaplar rahatlıkla okunmaktadır. Fakat e-reader yaygın adıyla kitap okuyucular, sadece kitap okuma amacıyla tasarlanmış (bazılarına mp3 ya da farklı özellikler de katılmış) e-ink teknolojisinin kullanıldığı cihazlardır.

 

E-ink adında elektronik mürekkep teknolojisi, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü tarafından 1997 yıllarında bulunmuş bir e-kağıt yöntemi kullanır. Sony Reader, Cybook Gen3, Amazon Kindle, Barnes & Noble nook ve Kobo gibi firmaların yanında Motorola da F3 olarak bu teknolojiyi kullanarak cep telefonu üretmiştir.

 

Kitap kurdu olarak bildiğim yakın çevremdeki pek çok kişinin, bu teknolojiden haberi yoktur. Bunun sebeplerinden biri ve en önemlisi, yeniliğe olan temkinli yaklaşımlarımızdır. Ayrıca; yayınevleri, kitap evleri ve internet aracılığı ile kitap satan siteler, bu teknolojiden biraz çekinmekteler. Yurt dışında e-kitaplar satılıp bilgisayara indirilirken, bizim mevcut sitelerimiz genel olarak bilgisayara indirmek değil de, okuyucuya kontrollü indirme ve siteye girip kayıt olup okuma gibi önlemler almaya çalışmaktadır. Fakat biliyoruz ki filmler gibi e-kitaplar da her türlü korunmaları aşıp internet üzerinden paylaşılabilmektedir. Bu denli koruma biraz sert bir tutum olmuş. Çünkü sonuçta basılı kitapların da korsanları çıkabilmekte, üstelik alına kitaplar her türlü çevre ile paylaşılabilmektedir. Hatta e-kitap olarak çıkmayan kitaplar bile, bazılarının yoğun çabası ile tek tek sayfalar taranıp e-kitap haline getirilmesi sağlanmıştır.

 

Bu teknoloji üzerine, birkaç başlık altında ayrıntılı yazılar planlıyorum ama öncelikle bazı tereddütlerimi maddelemek istiyorum:

 

-          Uzun süredir dokunmatik teknolojinin bu işe el atmasını bekliyordum. Şu anda yeni versiyonlar dokunmatik

 

-          Işıklı modeller bekliyordum ki bu da gerçekleşti.

 

-          Türkiye’de güncel cihazların satılmasını bekliyorum. Fakat bunun şu an tam olarak gerçekleştiğini söyleyemem. Örneğin, booken cihazının bir modeli kendi sitesinde bile satılmazken, bizim büyük satış sitelerimizde bu cihazı yeni gibi tanıtıp satmaya çalışmak, ne büyük bir tezat. Ayrıca Kobo Aura ülkemizde olmasına rağmen, kobo aura hd henüz bizde yok. Bu gibi örnekler çoğaltılabilir. Yurtdışından getirtseniz, bu sefer de arıza durumunda çaresiz kalacaksınız.

 

-          Türkçe arayüz dil seçeneğinin cihazlarda kabul edilmesini bekliyorum. Nook, kindle ve Kobo gibi büyük markalar, Türkçe dilde yayınları desteklemesine rağmen, Türkçe arayüz kullanmamaktadır. Booken cihazı ise aralarında Türkçe arayüze ilk sıcak bakan cihazlar arasında olmasına rağmen, güncel ürünleri henüz ülkemize gelmiyor. Üstelik sitesinden de pek çok ülkeye sipariş geçilebilmesine rağmen, Türkiye’ye satış henüz yok. Türkiye’de satılan bir cihazın Türkçe arayüze sahip olmaması, firmalara olan bakış açımı değiştiriyor. Örneğin, Kindle Türkiye adlı sitede, ithalatçı firma kindle ürünlerinin satışını ve tanıtımını yapmasına rağmen, Türkçe arayüz konusunda başarılı olamamış. Kindle’ın bu konuda bir çalışma yapmadığını söylemekle yetiniyorlar.

 

-          Pocketbook adlı marka, ülkemizde pek tanınmamaktadır. Fakat Calibro adıyla bir marka çıktı ki bu, Pocketbook ürünlerinin Türkçe arayüzle hazırlanmış halidir. Modeller şimdilik calibro touch lux ve Calibro basic. Bu konuda iddialı çıkışları ve Türkçe arayüz üzerinde çalışmaları, takdirimi toplamıştır. Belki bu çıkışla beraber, diğerleri de Türkçe arayüz konusunda atağa geçecektir ama Calibro şimdilik bu boşluktan mümkün mertebede yararlanacak. Gönül isterdi ki, kendi ürünümüzü tasarlasak ve üretip satabilsek.

 

-          Calibro ile ilk iletişimimde, kılıfının olup olmadığını sormuştum. Kılıf yok muadil kullanabilirsiniz yazmışlardı. Bu sorumdan bir hafta sonra basit bir kılıfı satışa sundular. Bana “kılıf şu an mevcut olmasa da, planlarımız arasında” yazsalardı, daha memnun olurdum ama anladığım kadarıyla müşteri hizmetleri ile pazarlama ve üretim, henüz organize değil. Çok yeni olması nedeniyle de bu gayet doğal. Bunun yanında diğer sorularıma verdikleri cevaplar, cihazdan beklentilerimi karşılıyor gibi. Cihazlar konusunda koruyucu kılıf, diğerlerinde de sorun oluyor. Mesela kobo’nun halen koruyucu kılıfı Türkiye’de satılmıyor.

 

-          PDF konusunda bildiğim kadarıyla henüz etkin bir cihaz yok. Yani genel olarak A4 boyutunda hazırlanmış pdf formatındaki ders kitaplarını bu cihazlarda okumanız çok zor. Çünkü PDF üzerinde işaretleme pek yok. Sayfa yapısı küçük olan bu cihazlarda tam sayfa A4 ün yazıları küçük kalacaktır. PDF için 6 inçden büyük hazırlanmış cihazlar da, bildiğim kadarıyla Türkiye’de resmi satışta değil.

 

Henüz bu cihazlardan edinmedim. Bunun sebepleri de yukarıda yazdığım maddelerde bulunan küçük ayrıtılar.

 

Bu teknoloji, tanımayanlar için söylüyorum kesinlikle farklı ve kitap için etkili bir teknoloji. Mesela tabletler gibi çabuk şarjı tükenmiyor ve neredeyse 1 aya yakın kullanım sunabiliyor. Ayrıca güneşte tabletler gibi parlamıyor ve ışıklı modellerinde ışık direk yüze değil, ekrana yansıtılmak üzere tasarlanmış. Fakat ülkemiz piyasasında bu cihazlar sadece internet üzerinden satışta olduklarından, inceleme şansınız maalesef yok. Teknoloji marketlerinde çalışanların çoğu, e-kitap okuyucu istediğinizde, bu cihazları ya tanımıyorlar ve tablet gösteriyorlar, ya da cihazı tabletle kıyaslayarak tabletin üstünlüklerini anlatmaya başlıyorlar (tablet, aradığınız özelliklerin hepsini kapsar, gibi). Oysa şarj dayanıklılığı ve güneşte parlama yapmaması, kitap sayfası şeklinde görünümü, şimdilik eşsizdir.

 

Bu cihazlar için henüz daha çok yolumuz var. Fakat ülkemizde bu cihazlara talep hiç de küçümsenecek düzeyde değil. E-ink teknolojisindeki cihazlar için yazdıklarım, bu cihazlar için bilgilere giriş niteliğinde. Ayrıntılı bilgiler için yurtdışı sitelerinden de cihazların özelliklerini kontrol etmenizi öneriyorum.

 

Emre Türker

Picture: kobo, nook