Hafızanın gelişimi konusunda birçok yöntem var. Kimi zaman güçlü hafızaya sahip kişilerin önerilerinden, kimi zaman deneysel sonuçlardan edindiğimiz bu yöntemler, bilginin saklanması açısından oldukça işe yarıyor. Kelimeleri Bağlama Tekniği’nde yer verdiğim hikayeye benzer bu yöntem, hafızanın yeni bilgileri tanıması ve saklaması açısından alternatif olacaktır.
Okula ilk başladığımız andan itibaren bilgi, örgütlü bir şekilde bizlere sunulur. Okumayı yeni sökmüş çocuğa Dante’nin İlahi Komedya’sını önerirseniz, herhalde onun kâbusu olursunuz. Bu nedenle bizlere, “Ali Gel”lerden itibaren basitten karmaşığa doğru giden yayınlar sunulur. Bu durum, çocuğun zekâsıyla ilgili değildir. Yabancı dil kursuna ilk başlamış genç birisinin acemi seviyesindeki başlangıç kitapları, bundan farklı olmayacaktır. Amaç, belli bir düzende bilgileri sıralayarak sunmaktır.
Bilgi veren kitapların içindekiler (indeks) kısmı, konulara rahatça ulaşmanızı sağlar. Ayrıca şemalarda veya sunumlarda bu sıralanmış bilgiyi sıkça görürsünüz. Sıralanmış konu başlıkları, hem konuşmacı için kolaylık sağlar, hem de dinleyicilerin anlamasını kolaylaştırır. O yüzden not tutarken de şema çizimleri oldukça faydalı olacaktır. Zihin Haritaları’nın mucidi Tony Buzan, hiyerarşik yapıyı çeşitlendirerek öğrenme yönteminde alternatif sunmuştur. Zihin Haritaları, ana başlıktan oluşarak aşağıya doğru alt başlıklara açılan şemanın farklı bir yorumudur. Buna göre Hiyerarşik düzen, birbiriyle ilgili konuları önem durumuna göre, ana ve alt başlıklar halinde sıralayan bir dizim şeklidir, diyebiliriz.
Özellikle yemek tariflerinde bu düzen sıkça kullanılır. Zaten belli bir düzende hareket etmediğimiz takdirde, hafızamız gerekli yapılandırmayı sağlayamayacak ve bilgiyi unutacaktır.
Hiyerarşik düzeni en sık kullandığımız yer, bilgisayarlarımızdır. Klasörler içinde yeni dosyalar oluşturdukça, program bizim yerimize bunları hiyerarşik bir düzende sıralar. Böylece kaydettiğimiz yeri kolayca bulabiliriz.
Hayat zaten bir düzende ilerliyor. Bu düzeni karmaşık hale getirmek ya da kolaylaştırmak bizim elimizde. Yeter ki ne istediğimize karar verelim…
Emre Türker
Picture: flickr
Okuma Parçası: Maslow’un Gereksinimler Hiyerarşisi
Kaynakça: Richard C. Atkinson, Rita Atkinson (1995) Psikolojiye Giriş, Sosyal Yayınları
Doğan Cüceloğlu, (1991) İnsan ve Davranışı, Remzi Kitabevi
Hmmm yine çok güzel...Zihnin "sınıflandırımış/sıralandırılmış" bilgiyi daha kolay öğrenmesine dair ufak ipuçları olan (inan Türkçe karşılığını bilmiyorum?) "Heuristics" de bana bu anlamda çok hoş bir öğreti sunmuştu dinlediğimde...Tamamen kendi öğrenme aşamamızı kolaylaştırmak için çeşitli bilgileri kafamızda ipuçlandırmak müthiş kolaylık sağlayan ve zekice bir çözüm bence de..
YanıtlaSilİlkokuldayken merak ettiğim herşeyi sayfalarca da olsa ezberler ve unutmazdım. Ama son zamanlarda akşam ne yediğimi unutur oldum. Bakalım bu teknikler işe yarayacak mı?
YanıtlaSilEliza Doolittle… Türkçeyi iyi kullanıyor olmasaydın, kelimeleri yurtdışından unutmaya başladığını düşünecektim :) Şaka bir yana, her şey bir yöntem ve doğru kullanımın bir sonucudur. Ne kadar keşfedersek, o kadar yükseliyoruz.
YanıtlaSilMehtap… Bunun birden fazla neni var. Konsantrasyon eksikliği, alkol ve sigara tüketimi, okumayı bırakma, bulmaca veya sayısal işlemleren uzak durma gibi. Eski bir ezberci olarak, konuyu tamamen ezverlemeyi tavsiye etmesem de, çok iyi analizi öneriyorum. Hafızayla ilgili blogdaki yazılara bir göz atabilirsin. Umarım işine yarar.
Bir şeyleri kalıcı öğrenmek için öyle kendimizi akışa bırakmak, canımızın istediği gibi hareket etmek elbette ki karmaşaya neden olacak, beynimiz nerede ne saklayacağını şaşıracaktır.
YanıtlaSilDoğa bile her şeyi belirli bir sıralamayla gerçekleştirdiğine göre beyin de hafızada kalıcı bir saklama gerçekleştirebilmek için kurallara ihtiyaç duyar.
Ve verdiğin bu bilgiler çok güzel Emre...
Teşekkürler....
Haybemol, bir öğretmen olarak en önemli şeydir benim için anlanmak, ezberletmemek.
YanıtlaSilBen aslen Biyoloji mezunuyum ve tohumlu bitkiler sistematiği dersinde sayfalar dolusu latince bitki adını bu yöntemle, ama "bilgi işlem" adıyla ezberlerdik. Yani bizce bilgiyi al, kafa da işle, unutmademekti bu.
Hatırlatma için sağol, epeydiryapmamıştım bu jimlastiği...
Zeugma… Elimden geleni yapmaya çalışıyorum Zeugmacım. Yazılarımı ilgiyle takip edip vurgusal yorumlarla destelemen, beni daha fazla çalışmaya ve paylaşmaya itiyor :) Cümlelerinden güç alıyorum, teşekkür ederim.
YanıtlaSilÇalışkan Arı… Geçmişten anıları canlandırmana etki olmak ne güzel. Anılar bize çok şey öğretir. Geçmişten çıkarak geleceğe ışık tutarlar.
Hayatında başarılar diliyorum. Sevgiyle kal…